Ouderlijk gezag krijgen

Vaders hebben niet altijd automatisch ouderlijk gezag over hun kinderen. Zonder gezag kun je geen beslissingen nemen over de opvoeding en verzorging van je kind.

Wat is ouderlijk gezag?

Met ouderlijk gezag wordt de wettelijke macht bedoeld die een ouder over een kind heeft. Het is het alomvattende recht (én plicht) om een kind op te voeden en te verzorgen. Een ouder met gezag kan, als wettelijk vertegenwoordiger, bijvoorbeeld een paspoort aanvragen, beslissen over een medische behandeling, bepalen naar welke school het kind gaat en beheert de spullen en het geld van een kind. Bovendien is de ouder verplicht om het levensonderhoud en de studiekosten te betalen, totdat het kind (of de jongere) de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt.

Als beide ouders het gezag hebben over een kind, heet dat gezamenlijk gezag.

Het gezag eindigt op het moment dat het kind de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. De onderhoudsverplichting geldt wel nog totdat de jongere 21 jaar is geworden.

Automatisch gezag

De biologische moeder heeft het eenhoofdig gezag over een kind als zij alleen is of niet getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft.

Het gezamenlijk gezag wordt automatisch verkregen, indien een huwelijk of een geregistreerd partnerschap aanwezig is:

  • met de mannelijke partner altijd
  • met de vrouwelijke partner als de donor anoniem is volgens de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting
  • met de vrouwelijke partner als de donor bekend is en deze het kind niet erkent

Bij een scheiding blijven de ouders het gezamenlijk gezag houden.

Geen gezag

Er zijn een paar situaties waarin je als ouder géén gezag over je kind kunt krijgen:

  • als je minderjarig bent. Als de biologische moeder 16 of 17 jaar is (minderjarig) dan kan een meerderjarigheidsverklaring aangevraagd worden om het eenhoofdig gezag te krijgen.
  • als je onder curatele staat;
  • als je lijdt aan een geestelijke stoornis.

Wordt het kind binnen een huwelijk (of geregistreerd partnerschap) geboren, dan wordt hier niet op gecontroleerd.

Samen met moeder gezag aanvragen

Is het kind voor het huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren? Dan moet het kind eerst erkend worden, voordat er gezamenlijk gezag met de moeder kan worden aangevraagd. Dit kan met behulp van een formulier worden ingediend. Een advocaat is daarvoor niet nodig. Door erkenning wordt dus niet automatisch het ouderlijk gezag over het kind gekregen

Zonder toestemming moeder gezag aanvragen

Geeft de moeder geen toestemming om gezamenlijk gezag aan te vragen, terwijl je wel het gezag heeft dan kun je een procedure verzoek gezag bij de rechtbank starten. Hiervoor heb je een advocaat nodig. De rechter kent het gezamenlijk gezag toe indien dit in het belang van het kind wordt geacht.

Voogd

Indien er geen ouder met gezag is over een kind dan wordt een voogd aangewezen. Deze situatie doet zich bijvoorbeeld voor na het overlijden van één of beide ouders of als de ouders het gezag (tijdelijk) niet kunnen uitoefenen.

Veelgestelde vragen

Ben ik verplicht om mijn kind te erkennen?

Nee, als je niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft, ben je niet verplicht om je kind te erkennen. De moeder kan je vaderschap wel laten vaststellen als je je kind niet erkent. Dit is een procedure bij de rechtbank. Door de uitspraak van de rechter, ben je de juridische vader van je kind.

Waar en op welke momenten regel ik erkenning?

De erkenning van je kind regel je bij je gemeente. Je kunt dit op de volgende momenten doen:

  • Voor de geboorte. Hiervoor heb je toestemming nodig van de moeder.
  • Tijdens de geboorteaangifte: je hebt hiervoor 3 dagen, nadat je kind geboren is, met toestemming van de moeder.
  • Na de geboorteaangifte:
    • voordat je kind 12 jaar is, met toestemming van de moeder
    • tussen 12 en 16 jaar, met toestemming van moeder én kind
    • vanaf 16 jaar (ook meerderjarig), met toestemming van je kind

Wanneer moet ik een kind erkennen?

Een kind erkennen, betekent dat je juridisch ouder wordt van je kind. Als je getrouwd of geregistereerd partner bent, ben je automatisch al juridisch ouder. Erkennen is dan niet nodig. Woon je alleen samen, of heb je een kind verwekt zonder dat je een relatie hebt? Dan kun je je kind, met toestemming van de moeder, erkennen.

Wat is het verschil tussen ouderlijk gezag en voogdij?

Voogdij is het gezag door een niet-ouder. Ouders kunnen dus nooit voogd zijn over hun kinderen. Een voogd heeft wel dezelfde verplichtingen als bij ouderlijk gezag: het opvoeden en verzorgen van het kind. De rechter wijst de voogd aan. Dit kan bijvoorbeeld als:

  • de ouders zijn overleden. De ouders kunnen in hun testament vastleggen wie de voogd moet zijn.
  • de ouders geen gezag mogen hebben, bijvoorbeeld omdat zij niet goed zorgen voor het kind of als de moeder minderjarig is.
Heeft deze informatie je geholpen?

We horen graag je feedback. Daarmee help je ons om deze informatie verder te verbeteren.