Pensioendesk

Wat moet je weten over de Wet toekomst pensioenen (Wtp)?

De Wtp is ingegaan op 1 juli 2023 en regelt dat uiterlijk op 1 januari 2028 alle pensioenregelingen zijn aangepast aan het nieuwe stelsel. Onderdeel is deze overgang, waarbij pensioenaanspraken worden omgezet in pensioenvermogen, dit wordt invaren genoemd.

De belangrijkste veranderingen:

• Pensioen wordt opgebouwd in een persoonlijk pensioenkapitaal. Iedereen ziet hoeveel pensioen is opgebouwd. Wel blijft het pensioenfonds dit geld collectief beleggen. Er is dus geen individueel beleggingsplan.
• Werkgevers en werknemers betalen premie. Dat zijn vaste percentages van het salaris, vaak afgesproken in de cao. De betaalde premie wordt gestort in de persoonlijke pensioenpot. Voorheen was de relatie tussen de betaalde premie en de hoogte van de pensioenopbouw niet zo direct, want bijvoorbeeld afhankelijk van leeftijd.
• Pensioenen kunnen sneller stijgen of dalen. Dat hangt af van de economie en van de beleggingsresultaten van het pensioenfonds. Pensioenfondsen hebben, ook in het nieuwe stelsel, een buffer om hele grote schommelingen in de pensioenen te voorkomen.
• In veruit de meeste gevallen worden opgebouwde pensioenaanspraken omgezet naar een persoonlijk pensioenvermogen, dat zichtbaar is in een persoonlijke pensioenpot. Deze overgang heet ‘invaren’.
• De regels voor partner- en wezenpensioen worden gelijk voor iedereen. Voorheen was de hoogte van deze pensioenen afhankelijk van het aantal dienstjaren. Nu worden dat vaste percentages.
• Een andere wijziging rondom pensioenen is dat op termijn – mogelijk vanaf 1 juli 2026 – iemand op pensioendatum tot tien procent van het pensioen in één keer kan opnemen. Bijvoorbeeld om een hypotheek af te lossen of een mooie reis te maken. Over deze (hoge) eenmalige uitkering moet inkomstenbelasting worden betaald. Dit kan in een hogere schaal vallen en een fiscaal nadeel opleveren. Het maandelijks pensioen wordt ook lager.
• Inmiddels is de pensioenopbouw vanaf 18-jarige leeftijd. Dat was 21.

Wat betekent de Wtp voor werkgevers?

DAS ondersteunt haar verzekerde werkgevers bij vragen en conflicten rond de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Volgens de Wtp moeten werkgevers die niet zijn aangesloten bij een pensioenfonds zelf de regeling aanpassen bij hun verzekeraar. Ook ondersteunt DAS verzekerde werkgevers in een discussie over het transitieplan of over afspraken met de ondernemingsraad.

In dit soort situaties helpen wij ondernemers met juridisch advies en begeleiding. Wij helpen bij het oplossen van geschillen voordat die escaleren. Komt het toch tot een procedure? Dan staat DAS ondernemers bij in bemiddeling of juridische stappen.

Wat betekent de Wtp voor gepensioneerden?

Gepensioneerden betalen geen premie meer en bouwen dus geen pensioen meer op. Hun pensioen gaat over naar een persoonlijke pot. De uitkering kan meebewegen met de economie en de beleggingsresultaten van het pensioenfonds. Het pensioen kan daardoor sneller stijgen, maar ook dalen. Pensioenfondsen hebben een buffer om te grote dalingen te voorkomen.

Wat als je particuliere klant het er niet mee eens is?

De Wtp kent geen individueel bezwaarrecht tegen het invaren van de pensioenaanspraken en -rechten. Deelnemers, gewezen deelnemers of gepensioneerden kunnen daarom geen bezwaar maken tegen het besluit om in te varen. De wet regelt dat sociale partners (werkgeversverenigingen en vakbonden) en pensioenfondsen zorgvuldig de belangen afwegen van werkenden, mensen die geen pensioen meer opbouwen (slapers) en gepensioneerden.

Als een klant vindt dat de procedure niet zorgvuldig of niet eerlijk is verlopen, kan daartegen bezwaar gemaakt worden. Hou er wel rekening mee dat dit moeilijk is. Vakbonden en werkgevers hebben lang met elkaar overlegd om tot een eerlijke overgang te komen. Ook toezichthouders hebben alles gecontroleerd of proces en afweging zorgvuldig zijn geweest. De kans dat een bezwaar slaagt is daarom klein. Ook is het zo dat de kosten van een dergelijk bezwaar hoog kunnen oplopen. Denk daarbij aan de kosten voor een expertrapport dat nodig is om het individueel nadeel te becijferen.

Wat kun je als adviseur doen?

Jij bent het eerste aanspreekpunt voor klanten. Jij kunt:

• uitleg geven over de veranderingen;
• vertellen wat DAS wel en niet doet;
• klanten wijzen op hun rechten en/of klanten uitleggen waarom een klacht of procedure niet op voorhand kansrijk is;
• verwijzen naar betrouwbare bronnen, zoals de Rijksoverheid, de GIP, Pensioenduidelijkheid of Werken aan ons Pensioen.

Het indienen van een klacht bij het pensioenfonds

Hoewel er geen individueel bezwaarrecht bestaat in de Wtp, is het wel mogelijk om een klacht in te dienen. Daarvoor bestaat het volgende stappenplan.

Stap 1: Klacht indienen bij het pensioenfonds

Leg uit wat de klacht is rondom het invaarbesluit of een andere wijziging in de pensioenvoorziening. Geef aan dat het besluit niet evenwichtig is en dat de belangen van de klant of de belangen van diens leeftijdsgroep niet goed zijn meegenomen. Het pensioenfonds moet de klacht serieus behandelen binnen een aantal weken.

• Op de website van de Geschilleninstantie Pensioenfondsen (GIP) kan je tips vinden voor het maken van een klachtenbrief. Ook geven ze een voorbeeld dat je kan gebruiken.
• Op de website van het pensioenfonds kan de klacht worden ingediend. Hier vind je de klachtenprocedures bij de grootste fondsen:
• ABP
• PFZW (Zorg en Welzijn)
• PMT (Metaal en Techniek)
• BpfBOUW
• PME (Metalektro)

Stap 2: Naar de Geschilleninstantie Pensioenfondsen (GIP)

Als de interne klachtenprocedure is doorlopen en de reactie van het fonds niet naar wens is, is de volgende mogelijke stap naar de Geschilleninstantie Pensioenfondsen (GIP). Deze procedure is gratis. Let op, de GIP gaat niet over de inhoud van de nieuwe pensioenregeling.

Bij de GIP kunnen pensioengeschillen worden bemiddeld of beslecht. De keuze daartussen ligt in eerste instantie bij de deelnemer aan de pensioenregeling.

2a. Kiest de klant voor bemiddeling? Dan onderzoekt de GIP of het pensioenfonds bereid is om mee te werken én wordt er bekeken of de Ombudsman Pensioenen ruimte ziet om te bemiddelen. Alleen als beide partijen instemmen, kan de bemiddeling doorgaan.

2b. Kiest de klant voor beslechting? Dan doet de geschillencommissie van de GIP uitspraak. Daarbij kan de keuze worden gemaakt tussen een bindende en een niet-bindende uitspraak. Alleen bij een niet-bindende uitspraak kan de gang naar de rechter een volgende stap zijn. Bij een bindende uitspraak eindigt de procedure hier.

Stap 3: Naar de rechter

Tot slot staat na een niet-bindende uitspraak de stap naar de civiele rechter open. Deze procedure is ingewikkeld en kostbaar. De rechter kijkt of het pensioenfonds redelijk heeft gehandeld. Daardoor is de kans op succes voor de individuele klager klein. De rechter neemt de uitkomsten van de eerdere stappen mee in de uitspraak.

Alternatief: massa claim

Vind je samen met anderen dat het invaarbesluit onrechtvaardig is? Dan kun je meedoen aan een massaclaim. Een belangenorganisatie of stichting start zo’n gezamenlijke actie. Vaak kun je gratis of tegen een kleine bijdrage aansluiten. Let op dat je met een legitieme partij in zee gaat. Het voordeel is dat je samen sterker staat en je de kosten deelt. Wel duurt dit proces vaak lang en is de uitkomst onzeker.