Opschorting: een drukmiddel bij bouwconflicten

Dit heet officieel opschorting en betekent simpelweg het uitstellen van nakoming. Opschorting kan plaatsvinden wanneer de andere partij niet doet wat hij moet doen of dit niet tijdig doet. In zulke gevallen kan er onder bepaalde voorwaarden een beroep worden gedaan op de algemene opschortingsregeling.

Opschorting als drukmiddel

Juridisch gezien is opschorting een middel om een vordering tegen te houden en kan het worden ingeroepen bij onder andere nakoming, schadevergoeding, verrekening en/of ontbinding. Het leidt echter niet tot het vervallen van de eigen verplichting, maar alleen tot uitstel ervan als er terecht een beroep op wordt gedaan. Uiteindelijk kan het ook leiden tot verrekening. Met andere woorden, opschorting kan worden gezien als een drukmiddel om de andere partij aan te sporen om te doen wat hij of zij behoort te doen. Het kan echter ook zorgen voor stagnatie die tot een procedure leidt.

Opeisbare verplichting

Voor een succesvolle opschorting van de eigen verplichting is vereist dat de verplichting van de tegenpartij opeisbaar is. Opschorting van de eigen verplichting is dus niet mogelijk als bijvoorbeeld een betaling nog niet opeisbaar is. Als er echter termijnen zijn afgesproken voor tussentijdse betaling, dan geldt dat er sprake is van een opeisbare betalingsvordering van de aannemer op de opdrachtgever zodra de betalingstermijn is verstreken.

Proportionaliteitsvereiste

De mate van opschorting moet wel in verhouding staan tot de tekortkoming. Dit betekent dat als een aannemer bijvoorbeeld nog enkele gebreken of opleverpunten moet herstellen, een opdrachtgever niet zomaar de volledige betaling van de aanneemsom kan opschorten. Het zogenoemde proportionaliteitsvereiste houdt in dat het bedrag dat de opdrachtgever opschort, in verhouding moet staan tot de nog te herstellen gebreken.

Beide partijen schorten op

Wat als beide partijen zich beroepen op opschorting? In zo'n geval moet er worden gekeken naar de volgorde van presteren. Simpel gezegd, wie dient als eerste te presteren? Het is eerst aan de aannemer om het werk op te leveren en eventuele gebreken te herstellen. Hierdoor komt het recht op opschorting vaak niet toe aan degene die als eerste moet presteren. Er bestaat echter een uitzondering, genaamd de onzekerheidsexceptie. Deze uitzondering stelt dat een partij die als eerste moet presteren toch gerechtigd is om zijn verplichting op te schorten als na het sluiten van de overeenkomst bekend wordt dat er terechte vrees bestaat dat de wederpartij haar verplichtingen niet zal nakomen.

Voorbeelden ter verduidelijking

Stel, een opdrachtgever vindt dat een aannemer te vroeg factureert en beroept zich op opschorting van de betalingsverplichting. Als de aannemer het daar niet mee eens is, kan hij zich ook op opschorting beroepen van zijn verplichting om het werk verder uit te voeren. Dit is niet zonder risico. Uiteindelijk kan maar één van de partijen terecht – achteraf bezien – een beroep op opschorting hebben gedaan. Hiervoor moet dan gekeken worden naar de volgorde van presteren. Degene die als eerste aan zet is, komt in de regel geen beroep op opschorting toe die moet namelijk als eerste presteren.

Een ander voorbeeld is wanneer een opdrachtgever weigert om een laatste termijn te betalen omdat er volgens hem een groot gebrek aan de woning bestaat omdat deze niet voldoende luchtdicht is. De aannemer is het niet eens met het bestaan van het vermeende gebrek en schort op zijn beurt zijn verplichting op om andere opleverpunten wel te herstellen. Beide partijen beroepen zich dan op opschorting. Aan het einde van de rit zal dan pas duidelijk worden wie terecht heeft opgeschort. Daar zal dan in het uiterste geval een rechter over moeten beslissen.

Mediation

Het zijn altijd vervelende situaties waar mensen van wakker liggen en het is niet verstandig om een conflict te laten escaleren. Blijf met elkaar in gesprek en wellicht kan mediation helpen om een oplossing te bieden waar beide partijen zich in kunnen vinden.