Aansprakelijkheid verkeersongeval

Schuld en aansprakelijkheid

Het is belangrijk om eerst het verschil tussen schuld en aansprakelijkheid aan te geven. Bij ‘schuld’ is iemand schuldig aan het veroorzaken van een verkeersongeval. ‘Aansprakelijkheid’ is de verplichting om de (letsel)schade van de betrokken persoon te vergoeden.

Ieder verkeersongeval is anders. Denk aan de situatie, het kan bijvoorbeeld om een dronken bestuurder met een tragere reactietijd gaan of een appende bestuurder. Maar ook aan soorten voertuigen. Afhankelijk van de situatie kan iemand schuldig zijn, maar is de persoon niet aansprakelijk. Laten we daarom dieper ingaan op de soorten verkeersongevallen en wie hierbij aansprakelijk is.

Lees ook ons uitgebreide stappenplan over wat je moet doen na een verkeersongeval.

Wie is aansprakelijk bij een verkeersongeval?

Om een schadevergoeding te claimen moet je eerst de schuldige van het verkeersongeval aansprakelijk stellen. Dit is de persoon die verantwoordelijk is voor je lichamelijke en mentale schade. Denk aan letselschade, maar ook aan rijangst na het ongeval. Volgens de wet is de persoon die een onrechtmatige daad pleegt aansprakelijk en die moet dan dus de schade vergoeden. Bij een verkeersongeval is deze onrechtmatige daad een verkeersfout. Toch zijn er een aantal situaties waarin deze regel (gedeeltelijk) niet geldt.

Verkeersongeval met twee gemotoriseerde verkeersdeelnemers

Bij twee gemotoriseerde deelnemers moet je denken aan de betrokkenheid van auto’s, vrachtwagens, motoren of tractoren. Bij het bepalen wie aansprakelijk is, kijken ze naar de situatie. De achteroprijdende partij of de partij die geen voorrang verleent is vaak aansprakelijk.

• Maak je zelf een verkeersfout waardoor het verkeersongeluk ontstaat? Dan ben je aansprakelijk voor het ongeluk. Je draait dan op voor de eigen schade en voor de schade van de tegenpartij, behalve als je een ‘schadeverzekering inzittenden’ (SVI) hebt.
• Dit geldt ook andersom. Maakt de ander een verkeersfout waardoor een ongeluk onvermijdelijk is? Dan is deze persoon verantwoordelijk voor zowel jouw schade als zijn eigen schade.
• Ook zijn er situaties waarin beide partijen een verkeersfout maken. Er is dan sprake van een gedeelde aansprakelijkheid. Je hebt hierbij recht op een vergoeding voor een gedeelte van de schade. Hoe hoog de vergoeding is, is afhankelijk van de schuldverdeling. Denk aan de gemaakte fouten en hoe deze bijdragen aan het verkeersongeval. Ook de ernst en aard van het opgelopen letsel spelen hierbij een rol.

Verkeersongeval met een gemotoriseerde en niet-gemotoriseerde verkeersdeelnemer

In de Nederlandse wet zijn fietsers en voetgangers opgenomen als zwakke verkeersdeelnemers- en gemotoriseerde voertuigen als sterke verkeersdeelnemers. Dat is ook de reden waarom de wet niet-gemotoriseerde verkeersdeelnemers extra beschermt.

Rij je als niet-gemotoriseerd voertuig een gemotoriseerd voertuig aan? Dan moet je de schade van de automobilist betalen, behalve als er sprake is van overmacht.

Ook komt het voor dat je als gemotoriseerd voertuig een niet-gemotoriseerd voertuig aanrijdt. Dan ben je aansprakelijk, behalve wanneer sprake is van overmacht. Let op dat je ook aansprakelijk bent als je allebei een verkeersfout maakt waardoor het verkeersongeval is ontstaan (artikel 185 van de Wegenverkeerswet). De voetganger of fietser krijgt een schadevergoeding. Zelf krijg je als sterke verkeersdeelnemer niks vergoed.

• Ook al ligt de schuld bij de niet-gemotoriseerde, toch is de gemotoriseerde verplicht om ieder geval 50% van de schade te vergoeden. Dit wordt 100% als de gemotoriseerde niet kan bewijzen dat er sprake is van eigen schuld bij de niet-gemotoriseerde.
• Is de aangereden fietser of voetganger jonger dan 14 jaar? Dan ben je verplicht om als bestuurder 100% van de schade te vergoeden. Heeft het kind de aanrijding opzettelijk veroorzaakt? Dan is dat de uitzondering op de regel.
• Is de aangereden fietser of voetganger ouder dan 14 jaar? Je bent dan verplicht om minimaal 50% van de schade te vergoeden. Zelfs wanneer sprake is van gedeelde schuld. De 50% die overblijft verdelen beide partijen onderling. Dit is afhankelijk van de verkeersfouten van beide partijen.

Verkeersongeval met twee niet-gemotoriseerde verkeersdeelnemers

Ook hier kijken we voor de aansprakelijkheid naar de situatie. Maak je als enige een verkeersfout, waardoor het verkeersongeluk plaatsvond? Dan draai jij op voor de gemaakte schade. Wanneer beiden een verkeersfout maken, ben je gedeeltelijk aansprakelijk. Bij een gedeelde aansprakelijkheid heb je recht op een vergoeding voor een gedeelte van je schade.

Kop-staart botsing

Alleen al in Nederland vinden jaarlijks gemiddeld 30.000 kop-staart botsingen plaats. Dit soort verkeersongeval ontstaat doordat een weggebruiker achterop een voorliggende weggebruiker aanrijdt.

Maar wie is bij een kop-staartbotsing aansprakelijk? Als weggebruiker ben je verplicht om voldoende afstand te houden op je voorganger. Zo voorkom je een verkeersongeval. Omdat de bestuurder verantwoordelijk is voor het houden van voldoende afstand, is de achteropkomende automobilist aansprakelijk voor de gemaakte schade. Hierbij geldt dat de bestuurder in staat moet zijn om zijn gemotoriseerde voertuig tot stilstand te brengen. De bestuurder is niet aansprakelijk wanneer er sprake is van verkeersnoodzaak of overmacht.

Doorrijden na een verkeersongeval

Helaas zijn er ook soorten verkeersongevallen waarbij de bestuurder doorrijdt na een aanrijding. Wegrijden of meteen doorrijden na een verkeersongeval is strafbaar. Je bent verplicht om je identiteit kenbaar te maken.

Hier staan ook hoge boetes tegenover. In sommige situaties zelfs een celstraf. Kom je in een verkeersongeval terecht waarbij de tegenpartij doorrijdt? Probeer het kenteken te onthouden of vraag omstanders of ze iets hebben gezien. Verzamel zoveel mogelijk getuigenverklaringen en schakel direct de politie in. In deze situatie kun je aanspraak maken op een schadevergoeding via het Waarborgfonds.

Aansprakelijkheid door gebruik smartphone tijdens het autorijden

Het aantal verkeersslachtoffers neemt jaarlijks toe door het gebruik van een mobiele telefoon achter het stuur. Een smartphone leid je af. Je kunt borden missen en reageert minder snel op andere weggebruikers. Maar wat als je zelf slachtoffer bent omdat de andere bestuurder op zijn smartphone keek?

Tijdens het autorijden én fietsen is het gebruiken van je smartphone verboden. De veroorzaker van het verkeersongeval door het gebruik van een smartphone kan strafrechtelijk en civielrechtelijk aansprakelijk zijn. Bij het aansprakelijk stellen kijken ze naar de schuldverdeling en kan de situatie van een appende bestuurder zwaarder wegen. Het is dus niet vanzelfsprekend dar de appende bestuurder 100% aansprakelijk is. Lees hier meer over in het blog Wat doe je na een verkeersongeval door het gebruik van een smartphone.

Aansprakelijkheid bij een aanrijding met overstekend dier

Heb je een aanrijding met een overstekend dier? Dan is het niet in alle situaties mogelijk om de aansprakelijkheid te bepalen. Dit is afhankelijk of het dier wel of geen bezitter/eigenaar heeft.

Je rijdt een huisdier aan

Naast honden en katten vallen ook boerderijdieren onder huisdieren. Bij een aanrijding met een (huis)dier is de bezitter van het dier (risico)aansprakelijk voor de ontstane schade. Uitzondering hierop is als er sprake is van overmacht of noodweer.

De bezitter is in de meeste situaties ook de eigenaar van het huisdier. De bezitter moet de veroorzaakte schade vergoeden. Dit gebeurt niet zomaar. De eiser moet aantonen dat het huisdier verantwoordelijk is voor de schade. Getuigenverklaringen of dashcam video's zijn voorbeelden van bewijsmateriaal.

Je rijdt een dier zonder eigenaar aan

Herten, of andere wilde dieren die de weg oversteken, kunnen zorgen voor een nare aanrijding. Omdat een hert geen eigenaar heeft, kun je de schade op niemand verhalen. Ga bij je motorverzekering na of zij de schade vergoeden.

Wie is aansprakelijk bij een eenzijdig ongeval?

Bij een eenzijdig ongeval is geen sprake van aansprakelijkheid. Let erop dat je niet alleen je eigen schade moet betalen. Ook de schade die is ontstaan aan bijvoorbeeld het wegmeubilair, als je daarvoor niet verzekerd bent via een aansprakelijkheidsverzekering. Komt een ongeluk door een gebrek aan de weg? Dan hoef je de ontstane schade aan het wegmeubilair niet te betalen. Dan stel je de wegbeheerder aansprakelijk. Heb je zelf schade? Als je verzekerd bent via een ‘schadeverzekering inzittenden’ (SVI), kun je de schade verhalen.

Wanneer je met iemand meerijdt, kun je ook betrokken raken bij een eenzijdig ongeval. In dat geval spreek je de aansprakelijkheidsverzekering van de bestuurder aan. Deze verzekering vergoed de toegebrachte schade aan de passagiers van de auto. Niet in alle situaties krijg je de volledige schade vergoed. Bijvoorbeeld wanneer je geen gordel droeg tijdens het ongeluk. Of wanneer je wist dat de bestuurder te veel had gedronken.

Dien een schadeclaim in

Is een ander aansprakelijk voor het verkeersongeval? Wacht dan niet te lang. Dien een schadeclaim in voor je opgelopen letselschade en (eventueel) inkomstenderving. Hoe? We leggen het verder uit in ons artikel ‘Schadeclaim indienen bij letselschade’.