Wat is een onrechtmatige daad?

Je hebt recht op een vergoeding als je slachtoffer bent van een onrechtmatige daad. Dit gebeurt wanneer iemand opzettelijk handelt en daardoor schade bij jou veroorzaakt. Zelfs als iemand bewust nalaat actie te ondernemen en daardoor schade veroorzaakt, heb je recht op een schadevergoeding. Dit is bijvoorbeeld het geval als iemand geen hulp biedt aan een persoon in nood, terwijl dit zonder gevaar voor eigen leven wel mogelijk was. 

Volgens de wet is degene die schade toebrengt verantwoordelijk en moet deze persoon de schade vergoeden. Met andere woorden, de persoon die de schade veroorzaakt is aansprakelijk. 

Wanneer heb ik recht op een schadevergoeding?

Je hebt recht op een schadevergoeding als je aan de volgende voorwaarden voldoet: 

1. Er is sprake van een onrechtmatige daad. 
2. De onrechtmatige daad kan worden toegerekend aan de dader. 
3. Er is daadwerkelijk schade. 
4. Er is een causaal verband tussen de onrechtmatige daad en de schade. 
5. De geschonden wetgeving beschermt normaliter tegen de veroorzaakte schade. 

Je moet aan al deze voorwaarden voldoen. De rechter bepaalt dit aan de hand van richtlijnen. 

1. Is er een onrechtmatige daad gepleegd?

Voordat er sprake kan zijn van aansprakelijkheid of een schadevergoeding, moet er een onrechtmatige daad hebben plaatsgevonden. Maar wanneer is iets nu een onrechtmatige daad? Dat is het geval bij:  

• Inbreuk op het recht van een ander, zoals het beschadigen van iemands auto of eigendom. 
• Een overtreding van de wet, zoals het veroorzaken van een aanrijding door tegen het verkeer in te rijden. 
• Een overtreding van maatschappelijke zorgvuldigheid, waarbij gedrag in strijd is met ongeschreven regels, zoals geluidsoverlast. Rechters hanteren criteria om te bepalen of er sprake is van dergelijk gedrag. 

Alleen als je kunt aantonen dat jouw schade het gevolg is van iets dat een ander verweten kan worden, kun je de ander aansprakelijk stellen en je schade verhalen. 

2. Kan de daad worden toegerekend aan de dader?

Kan de onrechtmatige daad worden toegerekend aan de veroorzaker? Oftewel: is die schuldig? Als de veroorzaker schuld heeft aan de daad, is die toerekenbaar. Een aan de veroorzaker toerekenbare onrechtmatige gedraging wordt ook wel een ‘fout’ genoemd.  

Of de daad toegerekend kan worden aan de dader heeft ook te maken met aansprakelijkheid. De wetgever heeft regels opgesteld om het slachtoffer te beschermen. Daarin staat wie waarvoor aansprakelijk is. Zo zijn ouders vaak aansprakelijk voor het handelen van hun kinderen. De bezitter van een dier is dat voor het dier. En de bezitter van een object voor schade veroorzaakt door dat object. Iemand is dan aansprakelijk in een bepaalde hoedanigheid. 

3. Is er daadwerkelijk schade?

Er hoeft natuurlijk alleen schadevergoeding te worden betaald, als er daadwerkelijk schade is. Er moet dus worden bepaald welke schade er precies is ontstaan door de onrechtmatige daad. Het kan gaan om: 

• Materiële schade. Denk hierbij aan beschadigde goederen, maar ook aan medische kosten na letselschade.
• Immateriële schade en smartengeld. Dit is de schade die wordt veroorzaakt door verdriet, pijn en het verlies van levensvreugde naar aanleiding van letselschade. Het smartengeld is de vergoeding die wordt uitgekeerd.

4. Is de schade een gevolg van de onrechtmatige daad (causaliteit)?

Het gaat bij causaliteit om het verband tussen de onrechtmatige daad en de schade. In hoeverre is de schade het gevolg van deze daad? Of anders gezegd: zou de schade er ook zijn als de onrechtmatige daad niet was gepleegd? Als het antwoord ‘nee’ is, hoeft de schade natuurlijk niet te worden vergoed.  

Zelfs als er een causaal verband is, moet worden onderzocht welk deel van de schade vergoed moet worden. Kan de veroorzaker aansprakelijk worden gehouden voor alle schade, of slechts een deel? Er moet dus gekeken worden naar hoeveel schade precies aan de veroorzaker te wijten is.  

 Als er sprake is van letselschade wordt er ook gekeken naar pre-existentie en predispositie. Waren jouw medische klachten voor het ongeval al aanwezig en bestaan ze na het ongeval nog steeds? Dan wordt er gesproken van pre-existentiële factoren. Een voorbeeld is iemand die voor het ongeval rugklachten had en na het ongeval nog steeds. Deze schade krijg je meestal niet vergoed. Als je voor het ongeval een bepaalde latente kwetsbaarheid/aanleg had die jou vatbaar maakt voor het optreden van een bepaalde ziekte/bepaalde klachten, wordt er gesproken van predispositie. Ook dit kan de hoogte van je schadevergoeding verminderen.

5. Hebben daad en schade wettelijk met elkaar te maken (relativiteit)?

Relativiteit houdt in dat er een wettelijke verband moet bestaan tussen de onrechtmatige daad en de schade. Als een bepaalde wet wordt overtreden, kan er alleen schadevergoeding worden toegekend voor datgene waar de wet specifiek tegen beschermt. 

Stel je voor dat iemand afval stort in het bos. Dit veroorzaakt schade voor de lokale horeca en het toerisme. Kunnen zij dan aanspraak maken op schadevergoeding? Nee. De wet is namelijk bedoeld ter bescherming van het milieu, niet om de lokale horeca financieel tegemoet te komen. Hoewel er sprake is van een onrechtmatige daad, is er geen grond voor schadevergoeding. 

Jouw schadevergoeding claimen

Is aan alle bovenstaande 5 eisen voldaan? Dan kunt u de dader aansprakelijk stellen en de schade verhalen op de dader. Bekijk hoe je een schadeclaim kan indienen en bereken snel jouw schadevergoeding.